ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ κ. ΑΛΕΚΑ ΠΛΑΚΟΝΟΥΡΗ για το βιβλίο της ΤΡΥΠΑ ΣΤΟ ΤΑΒΑΝΙ από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ

 Καλημέρα σας, σήμερα στο BEAUTY DAYS WITH A BOOK φιλοξενούμε τη συγγραφέα

κ. ΑΛΕΚΑ ΠΛΑΚΟΝΟΥΡΗ με το βιβλίο της ΤΡΥΠΑ ΣΤΟ ΤΑΒΑΝΙ από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ

Κα  ΑΛΕΚΑ ΠΛΑΚΟΝΟΥΡΗ, ευχαριστούμε που δεχτήκατε να μιλήσουμε για να γνωρίσουμε

το βιβλίο σας ΤΡΥΠΑ ΣΤΟ ΤΑΒΑΝΙ

 Δεύτερη συλλογή διηγημάτων και πολλές μικρές ιστορίες σε ένα βιβλίο! Συστήσετέ μας

με λίγα λόγια το βιβλίο σας, ποιο ήταν το κίνητρο για να γράψετε τα συγκεκριμένα

διηγήματα και τι ιδιαίτερο θα διαβάσει ο αναγνώστης σ’ αυτό το βιβλίο;

Πρόκειται για μια συλλογή διηγημάτων που αποτελείται από 53 μικρά διηγήματα ποικίλης

θεματολογίας. Τη μικρή φόρμα τη διάλεξα εντελώς συγκυριακά, όταν βρέθηκα σε ένα

σεμινάριο δημιουργικής γραφής ενός φίλου μου, για να μιλήσουμε για το προηγούμενο

βιβλίο μου, και εκεί, συμμετέχοντας κι εγώ στις ασκήσεις που έκαναν οι μαθητές του και

αφορούσαν τη μικρή φόρμα, δελεάστηκα και αποφάσισα να πειραματιστώ μ’ αυτή. Το

πείραμα έγινε πιο οργανωμένο εγχείρημα, με άφησε ικανοποιημένη και ολοκληρώθηκε

σταδιακά. Θέλησα να παρουσιάσω ολοκληρωμένες θεματικά και αισθητικά ιστορίες, σε

πολλές περιπτώσεις στην κατά το δυνατόν συνοπτικότερη μορφή που μπορούν να πάρουν.

Το πιο κολακευτικό σχόλιο που έχω ακούσει από αναγνώστη είναι ότι κάθε ιστορία έχει την

πληρότητα ενός μυθιστορήματος. Τα θέματα που με απασχολούν είναι η πίεση που ασκούν

τα κοινωνικά πρότυπα στους ανθρώπους, ο έρωτας, η θέση των γυναικών και οι έμφυλες

διακρίσεις, η ιστορική μνήμη, η σκληρότητα και η τρυφερότητα της καθημερινότητάς μας,

τα τραύματα που κουβαλάμε και οι αδυναμίες που έχουμε ως ατελή όντα που είμαστε.

 Πείτε μας πως αποφασίσατε τον τίτλο του βιβλίου και αν υπήρξε κάποιος άλλος που

απορρίφθηκε;

Ο τίτλος προέρχεται από το ομότιτλο διήγημα, όπου εκτός από η τρύπα όχι μόνο είναι

υπαρκτή σε ένα ταβάνι και παίζει και πολύ ιδιαίτερο ρόλο στη μυθοπλασία, αλλά

λειτουργεί και συμβολικά για τη στάση και τη μετέπειτα πορεία της κεντρικής ηρωίδας.

Ήθελα έναν τίτλο να δημιουργεί ένα παραξένισμα και τον θεώρησα κατάλληλο. Πόσο

μάλλον που σε αυτή τη συλλογή διηγημάτων υπάρχουν κι άλλοι ήρωες που γίνονται τρύπες

στο ταβάνι, καθένας με τον τρόπο του, δηλαδή λειτουργούν ως καταλύτες σε διάφορες

καταπιεστικές κανονικότητες, έμφυλα ή κοινωνικά πρότυπα, σε μια πορεία

αυτοεκπλήρωσης και ελευθερίας. Όχι, δεν υπήρξε κάποιος άλλος τίτλος που απορρίφθηκε.

Ποιο διήγημα του βιβλίου σας ξεχωρίζετε και για ποιο λόγο;

Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο, είναι όλα τους παιδιά μου. Ωστόσο θα πω ότι το πρώτο

που έγραψα πειραματιζόμενη σε αυτή τη μικρή φόρμα ήταν το «Αν αγκαλιαστούμε, δεν θα

πεθάνουμε», και ως εκ τούτου είναι σημαντικό για μένα, όπου ο έρωτας εναντιώνεται στον

πόλεμο, και το τελευταίο «Η εκδίκηση», όπου αναφέρομαι στο θλιβερό φαινόμενο των

γυναικοκτονιών, με το οποίο είπα ότι βάζω τελεία σε αυτή τη δουλειά θεωρώντας τη

ολοκληρωμένη. Από την ανατροφοδότηση όμως που έχω από τους αναγνώστες, αν και σε

καθέναν μιλούν εντελώς διαφορετικά διηγήματα ‒και αυτό είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον‒,

βλέπω πως αρκετοί συγκλίνουν στο να ξεχωρίζουν την «Τρύπα στο ταβάνι», «Το λάδι», τις

«Ξύλινες σκάλες», «Τα τσεκούρια», την «Αφοσίωση», το «Ωσεί παρούσα» και κάποια

ακόμη.

Εσείς τι πιστεύετε, ένα βιβλίο πρέπει να έχει μηνύματα ή απλά να ευχαριστεί τον

αναγνώστη;

Αν μιλάμε για λογοτεχνία ‒ένα δοκίμιο για παράδειγμα δικαιούται να είναι μέσω της

έρευνάς του διδακτικό‒, η διδακτική ή η «στρατευμένη» λογοτεχνία δεν μου λέει τίποτα

απολύτως. Ένα έργο πρέπει να έχει αυθορμητισμό, παραξένισμα, ανατροπές, που να

συμπαρασύρουν τον αναγνώστη να ανακαλύψει πράγματα ή να τα δει κάπως αλλιώς. Τι

μας λέει, ας πούμε ο Ντοστογιέφσκι στο Έγκλημα και τιμωρία ή στους Αδελφούς

Καραμαζόφ; Ότι ο φόνος είναι πράγμα κακό και δεν πρέπει να τον διαπράττουμε; Και

βέβαια όχι. Φωτίζει τα βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης, έτσι που να αντικρίσουμε και να

αποδεχτούμε ακόμη και τις πιο σκοτεινές πλευρές του ατελούς όντος που λέγεται

άνθρωπος. Και αυτό είναι το μεγαλειώδες. Από την άλλη τα εύπεπτα έργα, που βάφουν με

παλ χρώματα την πραγματικότητα ή την ωραιοποιούν, με απωθούν πολύ. Ένα βιβλίο

μπορεί να είναι ελαφρύ και βαρύ συγχρόνως, όπως συμβαίνει με τα υπέροχα διηγήματα

του Κάρβερ. Γιατί όπως έλεγε ο Τσέχοφ, «στη ζωή είναι όλα ανακατεμένα – το βαθύ με το

ρηχό, το μεγαλοπρεπές με το μηδαμινό, το τραγικό με το γελοίο…».

Οι Έλληνες διαβάζουν; Και τι είδους βιβλία επιλέγουν; Ποιο πιστεύετε ότι είναι το μέλλον

του βιβλίου στην Ελλάδα;

Σύμφωνα με τις στατιστικές, το αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα είναι πολύ περιορισμένο.

Εδώ όμως πρέπει να τονίσουμε ότι είμαστε μια χώρα με χαμηλούς μισθούς και οι άνθρωποι

έχουν λίγο ελεύθερο χρόνο ‒αφού πολλοί υπεραπασχολούνται ή κάνουν και δεύτερη

δουλειά για να τα βγάλουν πέρα‒ και ασφαλώς χωρίς ιδιαίτερη αναγνωστική κουλτούρα.

Πώς να συγκριθούμε με λαούς με πολύ καλύτερο βιοτικό επίπεδο και διαφορετικές

αναγνωστικές συνήθειες και κρατικούς θεσμούς ενίσχυσης του βιβλίου, όπως βιβλιοθήκες,

προγράμματα κτλ.; Ωστόσο, ως εργαζόμενη στον χώρο του βιβλίου, βλέπω πως υπάρχει μια

εξαιρετικά δυναμική αγορά, εκδίδονται πάρα πολλά βιβλία, έτσι που πραγματικά αδυνατώ

να παρακολουθήσω τις νέες εκδόσεις, καινούργιοι εκδοτικοί οίκοι εμφανίζονται διαρκώς,

ξένοι εκδότες πουλούν δικαιώματα των βιβλίων τους εδώ. Αυτό αποτελεί ένα παράδοξο,

που μόνο μια πολύ στοχευμένη έρευνα θα μπορούσε να εξηγήσει. Νομίζω πως η

λογοτεχνία έχει την πρωτοκαθεδρία, αν και υπάρχουν και άλλου είδους βιβλία που

γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία, όπως για παράδειγμα Οι δωσίλογοι του Μενέλαου

Χαραλαμπίδη, που μέσα σε λίγους μήνες έκανε εκδοτικό ρεκόρ. Παρατηρώντας το εκδοτικό

τοπίο, είμαι αισιόδοξη, ο κόσμος ‒σε εξαιρετικά δύσκολες οικονομικά συνθήκες‒ συνεχίζει

να διαβάζει και να τιμά τα ενδιαφέροντα βιβλία, λειτουργούν πολλές λέσχες ανάγνωσης,

που κάνουν σημαντική δουλειά, ακόμη και τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής, που

αφθονούν, τροφοδοτούν με τον δικό τους τρόπο τη δεξαμενή των αναγνωστών αλλά και

των συγγραφέων. Αν υπήρχε και μια σοβαρή κρατική πολιτική για το βιβλίο, τα πράγματα

θα ήταν πολύ καλύτερα.

Πείτε μας γιατί γράφετε βιβλία και ποιος πιστεύετε ότι πρέπει να είναι ο κύριος στόχος

κατά τη συγγραφή ενός βιβλίου; 

Γράφω γιατί είναι ο τρόπος μου να εκφραστώ, να επικοινωνήσω και να εξελιχθώ. Η

συγγραφική μου δραστηριότητα αφορά πρώτα εμένα. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν έχω στα

βάθη του νου μου τον «ιδανικό αναγνώστη», που θα ήθελα να είναι ιδιαίτερα ανοιχτός

απέναντι σ’ αυτό που διαβάζει και συγχρόνως ανήσυχος και αμφισβητίας. Δεν ξέρω ποιος

θα έπρεπε να είναι ο στόχος κατά τη συγγραφή ενός βιβλίου. Μάλλον ως αναγνώστρια μου

αρκεί να βλέπω ευδιάκριτα τον συγγραφικό μόχθο, την αλήθεια του δημιουργού, αλλά και

τις ανατροπές κοινών λογοτεχνικών τόπων και παραδοχών.

Μιλήστε μας για τη συνεργασία σας με τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ.

Με τον Κέδρο συνεργάζομαι από το 1996 ως επιμελήτρια εκδόσεων και από το 2021 ως

συγγραφέας. Είναι ένας από τους ιστορικούς εκδοτικούς οίκους της χώρας, με πολύ βαριά

ονόματα στους καταλόγους του: Γιάννης Ρίτσος, Στρατής Τσίρκας, Γιώργος Ιωάννου, Διδώ

Σωτηρίου, Άρης Αλεξάνδρου, Μέλπω Αξιώτη, Μένης Κουμανταρέας, Ιάκωβος

Καμπανέλλης, Κώστας Βάρναλης, Μίλτος Σαχτούρης, Αντρέας Φραγκιάς κ.ά. Είναι τιμή μου

που τα βιβλία μου συμπεριλαμβάνονται στους καταλόγους του.

Μιλήστε μας για εσάς για να σας γνωρίσουμε ως άνθρωπο και συγγραφέα.

Γεννήθηκα στα Φιλιατρά Μεσσηνίας, όπου έζησα ως τα δεκαοχτώ μου. Σπούδασα νομικά

στη Νομική Σχολή Κομοτηνής και θεατρολογία στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.

Παρακολούθησα μαθήματα υποκριτικής στο θεατρικό εργαστήρι του Βασίλη

Διαμαντόπουλου και ένα μικρό διάστημα δούλεψα ως βοηθός σκηνοθέτη στο θέατρο. Ζω

πολλά χρόνια στην Αθήνα και από το 1996 δουλεύω ως επιμελήτρια εκδόσεων,

συνεργαζόμενη με πολλούς εκδοτικούς οίκους. Γράφω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό

μου, μάλιστα πριν πάω σχολείο, επειδή δεν ήξερα να γράφω, ζωγράφιζα τις ιστορίες μου.

Μεγάλωσα σε ένα σπίτι με πλούσια βιβλιοθήκη και με έναν πατέρα να γράφει διηγήματα,

ποιήματα, χρονογραφήματα θέατρο. Όταν ήμουν στο γυμνάσιο, είχα πάρει ένα βραβείο

διηγήματος σε έναν πανελλήνιο μαθητικό διαγωνισμό λογοτεχνίας και στο λύκειο ένα

βραβείο ποίησης σε έναν αντίστοιχο διαγωνισμό. Ως φοιτήτρια έγραφα κυρίως ποιήματα,

που δημοσιεύονταν σε διάφορα περιοδικά, Η δουλειά μου στον χώρο των εκδόσεων ήρθε

ως φυσικό επακόλουθο της αγάπης μου για το βιβλίο και της σχέσης μου με τη γλώσσα.

Είμαι αδηφάγα αναγνώστρια από παιδί και, όσο μεγαλώνω, αγχώνομαι για όσα σημαντικά

βιβλία δεν θα προλάβω να διαβάσω στη ζωή μου ‒ διαβάζω μανιωδώς και εκτός δουλειάς.

Τα τελευταία χρόνια στο σπίτι μου και στις τσάντες μου υπάρχουν πολλά μπλοκάκια όπου

σημειώνω ιδέες, εικόνες, θέματα. Σε περιόδους νηνεμίας τα ξεφυλλίζω και υπογραμμίζω με

κάποιο χρώμα ό,τι έχω χρησιμοποιήσει ή αναπτύξει, ή κατατάσσω κάπως μέσα μου τις

υπόλοιπες καταγραφές σαν ένα νέο σχέδιο εν τη γενέσει του. Αυτές είναι στιγμές πολύ

μεγάλης ευτυχίας.

Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;

Δουλεύω μια συλλογή διηγημάτων που εκτυλίσσονται στη σύγχρονη Αθήνα, όπου και η

ίδια η πόλη, στην ιστορική διαχρονία της αλλά και στο παρόν της, πρωταγωνιστεί μαζί με

τους ήρωές μου.

Τελειώνοντας με τις ερωτήσεις θα ήθελα να ευχαριστήσω για ακόμη μια φορά και θα

ήθελα να μας πείτε πού και πώς μπορούμε να βρούμε εσάς και το βιβλίο σας.

Κι εγώ σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία. Το βιβλίο μου θα το βρείτε σε όλα τα βιβλιοπωλεία

κι εμένα θα με βρείτε να δουλεύω στο γραφείο μου, αλλά και στους κινηματογράφους, στα

θέατρα, στα μουσεία, στα βιβλιοπωλεία και στα μπαράκια του κέντρου της Αθήνας, που

πολύ αγαπώ.

 
ΤΡΥΠΑ ΣΤΟ ΤΑΒΑΝΙ
Συγγραφέας: ΠΛΑΚΟΝΟΥΡΗ, ΑΛΕΚΑ
Έτος έκδοσης: 2024

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ

Πώς αποχωρίζεσαι μια Κάρμεν; Χάνονται τάχα οι μεταξωτές λέξεις; Ποια ήταν η άγνωστη έγκυος; Πώς τελειώνει ένα μεταμεσονύκτιο γλέντι; Πού πήγαν τα ρούχα της; Σε τι χρησιμεύουν οι ξύλινες σκάλες;
Μια Γαλήνη παράξενη, μια τρύπα στο ταβάνι, το κλικ του διακόπτη, τσεκούρια που στροβιλίζονται στο βαθύτερο χάος, ένα κορίτσι αφοσιωμένο στο θέατρο, μια λυγερή στην πέρα πλαγιά, ένα κλεμμένο φορτηγό, η τρελή μια νύχτα στο Χάραμα, οι δύο αδελφές κι ο Νυμφίος, ένα δανεικό σπίτι, το είδωλό της στον φθαρμένο καθρέφτη.
Μια στιγμή ευτυχίας, ένα βιογραφικό σημείωμα, ένας αποχαιρετισμός, μια εκδίκηση, η φυσαρμόνικα που παίζει είκοσι χρόνια, ανοίκειες προσωπίδες, ο χορός μιας αραχνούλας στο δίχτυ της, ένα χαμόγελο-μαχαίρι, το πρώτο ζωντανό ακέφαλο σώμα, η τρομερή νεροφαγιά.
Το χαμόγελο των κούρων, ο δράκος των βράχων, αυγουστιάτικες φρυκτωρίες, ένα άλογο που καλπάζει στα όνειρα, ένας κήπος με κάκτους, μια γυναίκα με μάτια ψαριού, ο πελαργός στο κεφαλόσκαλο, τα συρτάρια του αμετάθετου χρόνου, ένα γράμμα από το 1929. Αν αγκαλιαστούμε, δεν θα πεθάνουμε, το κάλεσμα των σύννεφων, τα αγρίμια και η ποίηση, ωσεί παρούσα για πάντα.

Ιστορίες γνωστών, αγνώστων, περαστικών, ξένων. Διηγήματα-κατάφαση στα σκοτεινά της ζωής, όπου το φανταστικό συνυπάρχει με το πραγματικό, το χιούμορ εμφανίζεται απροσδόκητα και το ανέφικτο βρίσκει τον δρόμο του για να γίνει τελικά εφικτό.