ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ κ.ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΙΓΚΡΗ για το βιβλίο του ΜΟΝΟΜΑΧΙΕΣ από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΝΕΜΟΛΟΓΙΟ

Σήμερα, στο BEAUTY DAYS WITH A BOOK, φιλοξενούμε τον συγγραφέα κ. Γιάννη Τσίγκρη, με

το βιβλίο του Μονομαχίες, που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Ανεμολόγιο.

Κύριε Τσίγκρη, τι σημαίνει για εσάς ποίηση;

Σε ένα ποίημα με τον τίτλο «ορίζοντας», το οποίο περιλαμβάνεται στην πρώτη μου ποιητική

συλλογή, που τιτλοφορείται «αναγυρέματα», έχω δώσει τον προσωπικό μου ορισμό της

ποίησης ως εξής:

Ορίζοντας

Η Ποίηση

είναι μύηση

ομοιάζουσα

με κύηση.

Λεχώνα,

ανεμώνα

του αιώνα.

Θα έλεγα πως είναι μια ψυχική τελετουργία κυοφόρησης, γέννησης και, ταυτόχρονα,

επικοινωνίας και μοιράσματος.

Ποια ήταν η αφετηρία της δικής σας ενασχόλησης με τον ποιητικό λόγο;

Όλα ξεκίνησαν από την ηλικία των επτά χρόνων, όταν, σαν μαθητής της Β΄ Δημοτικού, ένιωσα

να ζωντανεύει μπροστά μου το ηλιοβασίλεμα στη γενέτειρα της μητέρας μου, τον Εύδηλο

Ικαρίας. Την ώρα που αγνάντευα, στο μούχρωμα, το πέλαγος, ένιωσα διακαώς την ανάγκη να

γράψω αυτό που συνέβαινε πίσω απ’ αυτό που έβλεπα.

Τη στατικότητα της ονειρικής εικόνας του δειλινού διαδέχτηκε, στη σκέψη μου, η αρμονική

κινητική αλληλουχία των στοιχείων της φύσης, που εξηγούσε με ρομαντικό τρόπο, στο

παιδικό μου κεφάλι, τη συμπαντική τελειότητα. Έτρεξα γρήγορα στο σπίτι, πήρα ένα μολύβι κι

ένα χαρτί και σκάρωσα το εξής απλό, δίστροφο ποιηματάκι:

Το δειλινό

Το δειλινό ξαπλώνεται

στη θάλασσα με χάρη

κι ο ήλιος φεύγει σιγανά

για να ’ρθει το φεγγάρι.

Και το φεγγάρι, μια στιγμή

κάθεται και κοιτάζει

την ομορφιά του δειλινού

την ώρα που βραδιάζει.

Αυτό ήταν! Τόσο απλά «κλείδωσα» τον χρόνο στο κελί της αιωνιότητας, χωρίς καν να

αντιληφθώ τη δύναμη και την ουσία μιας τέτοιας κίνησης, η οποία «αφθαρτοποιούσε», αν

μπορούσαμε να πούμε, τη μαγεία της στιγμής.

Κοιτάζοντας, μεγάλος πια, το παιδικό μου ποίημα και βρίσκοντάς του τεχνικές ατέλειες

–όπως, για παράδειγμα, τη χρησιμοποίηση του συμπλεκτικού συνδέσμου «και» αρκετές

φορές, κάτι που προφανώς μαρτυρά την ανάγκη συνεχούς, ανεπιτήδευτης σύζευξης όλων των

φυσικών στοιχείων του ποιήματος, ώστε να αποδώσω, σαν παιδί, την αιτιακή τους σχέση –

αντιλαμβάνομαι πως, ωστόσο, κατάφερα τότε να σβήσω την ψυχική δίψα που ένιωθα. Από

τότε μέχρι και σήμερα προσπαθώ να κάνω το ίδιο. Ευελπιστώ και στο μέλλον.

Σας επηρέασαν άλλοι ποιητές ή κινήματα στην πορεία σας; Υπάρχει κάποια ποιητική

σχολή που αισθάνεστε πιο κοντά σας;

Όπως έχω αναφέρει και σε άλλες συνεντεύξεις μου, το ίνδαλμά μου, από την παιδική μου

ηλικία, υπήρξε ο Charles Baudelaire. Ασχολήθηκα με διάφορους Έλληνες και ξένους ποιητές

όλων των εποχών και ρευμάτων, κάτι που έχω την αίσθηση ότι μου έδωσε το κίνητρο να

πειραματιστώ με πολλές ποιητικές φόρμες, πριν καταλήξω στην προσωπική μου, ολιστική

ποιητική προσέγγιση.

Νομίζω ότι τα ποιήματά μου έχουν γνωρίσματα συμβολισμού και υπερρεαλισμού

περισσότερο. Πέραν όμως αυτών, προσβλέπω, όπως προείπα, σε μια πιο ολιστικής μορφής

ποίηση, που θα μπορεί να συνδυάζει τα παραπάνω στοιχεία με μια έμμετρη διάσταση.

Αρκετά δύσκολο εγχείρημα κάποιες φορές, αλλά ταυτόχρονα και δελεαστικό.

Άλλωστε, η ψυχή καθορίζει αυτό που την πληρεί κάθε φορά, είτε είναι ο ελεύθερος είτε ο

έμμετρος στίχος.

Ο τίτλος της νέας ποιητικής συλλογής σας είναι ιδιαίτερα δυναμικός. Σε ποιες

«Μονομαχίες» αναφέρεστε – εσωτερικές, υπαρξιακές, κοινωνικές;

Αναφέρομαι σε όλες τις εσωτερικές μορφές «μονομαχίας» που καλείται να δώσει ο καθένας

μας, κατά το διάβα της ζωής του. Μέσα σ’ αυτές περιλαμβάνονται οι υπαρξιακές, καθώς και

οι κοινωνικές, που θα μπορούσαμε να τις εντάξουμε στο γενικότερο πλαίσιο των σταθερών

μας απόψεων και των αναθεωρήσεών μας, ειδικά όταν εξετάζουμε, στο πέρασμα του χρόνου,

τις αυτοπροσδιορισμένες ή ετεροπροσδιορισμένες επιλογές, οι οποίες καθόρισαν –ή

εξακολουθούν να καθορίζουν– τον προσανατολισμό της πορείας μας.

Αναπόφευκτα, οδηγούμαστε σε απολογισμούς, οι οποίοι, με τη σειρά τους, δημιουργούν τη

διττή «μονομαχία»: αφενός με την εννοιολογική ερμηνεία του ότι μαχόμαστε μόνοι και

αφετέρου με την ερμηνεία της εσωτερικής διαμάχης, όπου στο τέλος επικρατεί η νικηφόρα

εγκαθίδρυση ενός εκ των δύο μαχόμενων μεταξύ τους «μονομάχων».

Πώς γεννήθηκαν αυτά τα ποιήματα; Είναι αποτέλεσμα συγκυριών, βιωμάτων ή

μακρόχρονης επεξεργασίας;

Θα μπορούσα να πω ότι είναι το αποτέλεσμα όλων αυτών μαζί. Συντελείται τόσο ισχυρή

ζύμωση μεταξύ τους, που η παραγωγή του ψυχικού «οίνου», δηλαδή της ποίησης, έρχεται σαν

ποταμός που σπάει το φράγμα κάθε μορφής περιορισμού.

Η γέννηση κάθε ποιήματος είναι μια υπερβατική διαδικασία, που δεν μπορεί να ερμηνευθεί

με τους κανόνες της τρέχουσας λογικής.

Κάποτε με ρώτησαν οι συμμαθητές μου στο Γυμνάσιο πώς γράφω ένα ποίημα. Τους είπα ότι,

αν μπορούσα να δώσω μια λογική εξήγηση στην απορία τους, δεν θα ξαναέγραφα. Ευτυχώς,

ακόμα δεν έχω βρει την απάντηση – κι ευελπιστώ να μην τη βρω ποτέ.

Υπάρχει κάποιο ποίημα στη συλλογή που λειτουργεί για εσάς ως πυρήνας όλου του

βιβλίου;

Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν κάποια ποιήματα τα οποία λειτουργούν ως «κρυφά κλειδιά»,

θα λέγαμε, στη συγκεκριμένη συλλογή. Μάλιστα, μπορεί να περάσουν απαρατήρητα από

τους αναγνώστες, αν δεν αφιερώσουν τη βαθιά τους ματιά πάνω σ’ αυτά.

Στην περίπτωση, μάλιστα, των ποιημάτων «Τέσσερα αινίγματα στον βασιλιά» και «Όλοι»,

υπάρχει μια συμπληρωματικότητα νοημάτων, αν προχωρήσουμε σε περαιτέρω ανάλυση. Στο

πρώτο, ο άνθρωπος–βασιλιάς ανακαλύπτει τη δύναμή του δίνοντας τέσσερις απαντήσεις:

«…όσο αγαπώ, ερωτεύομαι, μερόνυχτα πονώ / κι όσες φορές φαντάζομαι να με σκεπάζ’ η γη»

στα τέσσερα «αινίγματα» που παρατίθενται από την πρώτη κιόλας στροφή.

Στο δεύτερο ποίημα, οι άνθρωποι–θεοί συνυπάρχουν έχοντας κατακτήσει οικουμενικές

στιγμές ομορφιάς· στο τέλος, όμως, αιωρείται μια άγνοια ως προς τη δημιουργία ενός

ευοίωνου μελλοντικού σύμπαντος: «…Μα λείπει τίποτα; / Όλοι οι θεοί απορούν· / δηλώνουν

άγνοια· / θα δούμε».

Αυτά, μαζί με το ποίημα «Εύγε», οριοθετούν την «αρένα», θα λέγαμε, όπου λαμβάνουν χώρα

οι κάθε λογής «μονομαχίες».

Ως πυρήνας όλων των παραπάνω και των υπόλοιπων ποιημάτων είναι το «Ποίημα». Το

«Ποίημα» κουβαλάει μέσα του όλη τη «μεταμονομαχιακή» ατμόσφαιρα, όταν πια ο

άνθρωπος απελευθερώνεται έχοντας καταφέρει ν’ αποδεσμευτεί από τις «φλυαρίες» του

βίου.

Ποιο είναι το βασικό συναίσθημα ή μήνυμα που θέλετε να μείνει στον αναγνώστη μετά

την ανάγνωση;

Νομίζω ότι ο κάθε αναγνώστης θα ενστερνιστεί όσα «μιλάνε» στην ψυχή του. Όταν οι στίχοι

ενός ποιήματος ταξιδέψουν, γίνονται κοινό κτήμα όλων, κάτι που είναι και η μαγεία της

ποίησης.

Η πολυμορφικότητα των συναισθημάτων και των ερμηνειών δίνει ζωή και αξία στα

γραφόμενα. Ωστόσο, η έννοια της κάθαρσης νομίζω πως έχει περίοπτη θέση, γιατί ουσιαστικά

«λυτρώνεται» ο αναγνώστης μέσω των αλλεπάλληλων εντάσεων, αντικρίζοντας την ποθητή γι’

αυτόν έξοδο ελευθερίας.

Τι νόημα θα είχε, άλλωστε, το ταξίδι χωρίς την ύπαρξη μιας αληθινής ή φαντασιακής Ιθάκης;

Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με τις Εκδόσεις Ανεμολόγιο και πώς θα την

περιγράφατε; Πόσο σημαντικό είναι για έναν ποιητή να έχει δίπλα του έναν εκδότη που

στηρίζει ουσιαστικά το έργο του;

Η συνεργασία μου με τις Εκδόσεις Ανεμολόγιο προέκυψε μετά τη θετικά διακείμενη ματιά του

εκδότη μου, κ. Δημήτρη Καραναστάση, απέναντι στην ποιητική συλλογή Μονομαχίες, και

ολοκληρώθηκε, επίσημα πλέον, όταν γνωριστήκαμε δια ζώσης με τον ίδιο και την κ. Κάκια

Ξύδη.

Παρόλο που ενδιαφέρθηκαν κι άλλοι εκδοτικοί οίκοι, κατέληξα στον συγκεκριμένο λόγω της

αυθεντικότητας και της ειλικρίνειας του χαρακτήρα των προαναφερθέντων προσώπων. Πολύ

γρήγορα αναπτύχθηκε η μεταξύ μας εμπιστοσύνη, χωρίς επιτήδευση και δεύτερες σκέψεις.

Σε μια εποχή που κυριαρχεί καθαρά και μόνο το χρήμα, είναι σημαντικό να γνωρίζεις

ανθρώπους που δεν κάνουν εκπτώσεις στο επίπεδο της δουλειάς τους και των συνεργασιών

τους χάριν αυτού. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η θεματολογική και μορφολογική ποιότητα

των εκδιδόμενων βιβλίων αποτελούν προτεραιότητα τόσο των εκδόσεων «Ανεμολόγιο» όσο

και των εκδόσεων «Πνοή».

Τώρα, στο ερώτημά σας σχετικά με τη σημαντικότητα της ουσιαστικής στήριξης ενός ποιητή

από τον εκδότη του, έχω να πω ότι είναι ένα από τα σημαντικότερα πράγματα στην πορεία

ενός βιβλίου. Δυστυχώς, πολλές φορές, αρκετοί εκδότες λειτουργούν καθαρά και μόνο σαν

εισπρακτικές εταιρείες, ακυρώνοντας πλήρως το λειτούργημά τους. Οι συγγραφείς

αντιμετωπίζονται σαν «παραπαίδια» που απλώς φέρνουν χρήματα, χωρίς να αναλογίζονται

ότι μακροπρόθεσμα ζημιώνονται οι ίδιοι.

Πρέπει πλέον να γίνει αντιληπτό ότι η έκδοση ενός βιβλίου είναι κοινοπραξία συγγραφέα κι

εκδότη· όσο πιο αρμονική σχέση αλληλοβοήθειας υπάρχει μεταξύ τους, τόσο σημαντικότερα

και ουσιαστικότερα θα είναι τα αποτελέσματα και για τους ίδιους και για τον λογοτεχνικό

πολιτισμό. Έχω την αίσθηση ότι αυτό ακριβώς έχουμε πετύχει με τις Εκδόσεις Ανεμολόγιο στη

μέχρι τώρα πορεία μας.

9. Ποια πιστεύετε ότι είναι η θέση της ποίησης στη σημερινή εποχή;

Κινδυνεύοντας να χαρακτηριστώ ως γραφικός πεσιμιστής, πιστεύω ότι σήμερα ο κόσμος, σε

ένα μεγάλο μέρος του, αγνοεί εντελώς την παρουσία και τη λειτουργία της ποίησης.

Πριν από λίγο καιρό, σε μια κουβέντα που είχα με νέους ανθρώπους, μου τέθηκε το ερώτημα

αν υπάρχουν ακόμα ποιητές. Η αλήθεια είναι ότι ξαφνιάστηκα, αλλά ταυτόχρονα

προβληματίστηκα και για το ποιος φέρει το μεγαλύτερο μέρος ευθύνης αυτής της άγνοιας.

Η χρησιμοθηρική κοσμοθεωρία γνώσης του σύγχρονου κόσμου έχει στρέψει το βλέμμα όλων

στο «έξω», σβήνοντας την έννοια του «μέσα». Ο «εσωτερικός πλούτος» παρακμάζει σαν

άποψη, σε σημείο που αρχίζει να γίνεται άγνωστη έννοια.

Στον χώρο της εκπαίδευσης, η ποίηση ασθμαίνει τελευταία και καταϊδρωμένη. Ποτέ κανείς

δεν πήρε την πρωτοβουλία να εξηγήσει, στην εποχή μας, ότι είναι η ανώτερη μορφή

επανάστασης, όπως ήταν πάντα σε όλες τις περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας.

Παρόλες τις αντιξοότητες, όμως, η ποίηση παραμένει απόρθητη από την αδηφάγα εποχή μας,

υπενθυμίζοντας στον άνθρωπο του σήμερα ότι, αν θέλει να λύσει τα πραγματικά προβλήματα

της οικουμένης, θα είναι πάντα προσβάσιμη γι’ αυτόν σε οποιαδήποτε δύσκολη συγκυρία.

Αρκεί να το θελήσει.

Μπορεί η ποίηση να αλλάξει κάτι, έστω και λίγο, στον αναγνώστη, ή απλώς να τον

συνοδεύσει;

Από τη φύση της, η ποίηση εκφράζει την απόλυτη ελευθερία. Ως εκ τούτου, ο αναγνώστης

μπορεί να βρει μέσα της λύσεις ζωής ή να τον αφήσει παντελώς αδιάφορο.

Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, όμως, σίγουρα θα έχει γίνει η πρώτη προσέγγιση, μια

κίνηση ενδιαφέροντος και στοχασμού, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Είναι κι αυτό μια θετική

πορεία προς την απόκτηση πνευματικών εμπειριών, που τόσο έχουμε ανάγκη όλοι,

αποτιμώντας τες όταν παρουσιαστούν οι ανάλογες καταστάσεις στον δρόμο της ζωής μας.

Τελειώνοντας, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και να σας ζητήσω να μας αφιερώσετε ένα

απόσπασμα που θεωρείτε ως το πιο δυνατό σημείο στο βιβλίο σας.

Σας ευχαριστώ κι εγώ, με τη σειρά μου, για την πρόσκληση και την ωραία κουβέντα μας,

αφιερώνοντάς σας, ταυτόχρονα, κάποιους αγαπημένους μου στίχους από την ποιητική

συλλογή Μονομαχίες:

«…Κι όταν απλώνεται το ερεβώδες νέφος,

κρύβοντας τ’ άμορφο σύμπλεγμα

ξηρών, ανθρώπων, θαλασσών,

με λίγο σμάλτο και πνεύματος καλέμι

γίνεσαι η λύση μιας κρυμμένης αρμονίας·

ο γλύπτης της αιθέριας Ζωής».

ΜΟΝΟΜΑΧΙΕΣ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΙΓΚΡΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΝΕΜΟΛΟΓΙΟ

Η ποιητική συλλογή «Μονομαχίες», του Γιάννη Τσίγκρη, παραπέμπει σε πεδία συγκρούσεων, αρένες γεμάτες πάθη, νίκες και ήττες. Έχει ως κύρια θεματολογία της τις εσωτερικές διαμάχες κάθε μορφής που εγείρονται από τις αναθεωρήσεις στάσεων ή έξεων ζωής του κάθε ανθρώπου, από τα δύστροπα δρώμενα του έρωτα, από τη φθοροποιό δύναμη του Χρόνου, αλλά κι από την αδιαλλαξία της κοινωνικά συναισθηματικής απάθειας που καλύπτει κάθε μορφής ευαισθησία, ωθώντας ακατάπαυστα τον έσω «μονομάχο» σε διαρκείς συγκρούσεις, με την πεποίθηση ότι ανεξάρτητα από την έκβαση κάθε αγώνα, μόνο έτσι θ’ αντικρίσει κατάματα την αλήθεια. Μέσω των «μονομαχιών» επέρχεται η λύση, η οποία ποικιλότροπα οδηγεί άλλοτε στην ισορροπία, άλλοτε στον θάνατο, πνευματικό ή ψυχικό κι άλλοτε στην ελευθερία.

#γιαννηστσιγκρης #μονομαχίες #ποιηση2025 #ελληνεςποιητες #εκδοσειςανεμολογιο #νεαποιητικησυλλογη #ποιητικοςλογος #λογοτεχνια #poetrygr #συγχρονηποιηση