Καλημέρα σας, σήμερα στο BEAUTY DAYS WITH A BOOK
φιλοξενούμε τη συγγραφέα κ. ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΛΗ για το βιβλίο της:
“ΑΝ ΑΛΛΑΖΑΜΕ ΚΟΥΡΤΙΝΕΣ…” από τις
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΑΚΧΙΚΟΝ
Ο τίτλος της συλλογής είναι ιδιαίτερα συμβολικός. Τι σημαίνει για
εσάς το “να αλλάζουμε κουρτίνες”;
Επιτρέψτε μου να παραθέσω το ποίημα από το οποίο αντλώ τον τίτλο
της συλλογής.
«Χάπια
λιποαναρόφηση
βλεφαροπλαστική,
πού και πού ένας έρωτας βολικός
για το θεαθήναι, ξέρεις…
Κάνε κάτι, λοιπόν,
γερνάμε, δεν το βλέπεις;
Αν αλλάζαμε κουρτίνες…
έστω χρώμα στην κρεβατοκάμαρα
ένα πρωτότυπο ροζουλί προς γαλάζιο
μπας και διασωθούμε
έστω πρόσκαιρα…»
Πολλές φορές συμβαίνει να βρισκόμαστε σε αδιέξοδο, να βλέπουμε
ότι τα πράγματα δεν προχωρούν και ότι κάτι πρέπει να αλλάξουμε στις
σχέσεις μας με τους άλλους ή/και με τον ίδιο μας τον εαυτό. Βέβαια,
για να γίνει κάτι τέτοιο, πρέπει να «σπάσουμε αυγά» -με λίγα λόγια να
ξεβολευτούμε. Έτσι, συχνά επιλέγουμε μια σχετικά ανώδυνη αλλαγή,
κυρίως εξωτερική. Αλλάζουμε κουρτίνες, μοκέτα, αγοράζουμε
καινούργιο κινητό ή αυτοκίνητο, πάμε για shopping therapy
(ανακάλυψη κι αυτή!). Πρόσκαιρα έχουμε λοιπόν την ψευδαίσθηση ότι
με αυτό τον τρόπο διασωζόμαστε, δήθεν γινόμαστε ευτυχισμένοι… Αμ
δε! Ομιλώ εκ πείρας, δεν είμαι αναμάρτητη. Έχω συνειδητοποιήσει
ότι, αν δεν αλλάξω συνήθειες, τον τρόπο που σκέπτομαι και
λειτουργώ, αν δεν αλλάξω το «εσωτερικό μου τοπίο», τότε θα
συνεχίσω να κάνω τα ίδια λάθη, Και πάνω απ’ όλα δεν θα είμαι
γνήσια. Όταν έγραφα λοιπόν αυτό το ποίημα, σκεπτόμουν: Τι θα
γινόταν αν, αντί να «αλλάζαμε κουρτίνες», τολμούσαμε να αλλάξουμε
τον ίδιο μας τον εαυτό; Για σκεφτείτε το…
Ποιες θεματικές διατρέχουν τα ποιήματά σας; Υπάρχει κάποιο
κοινό νήμα που ενώνει τα κείμενα;
Η ποίηση –και το γράψιμο γενικώς- προέκυψε για μένα μέσα από
αναλυτική διαδικασία. Πριν αρκετά χρόνια, ένα πολύ δυσάρεστο γεγονός
με ανάγκασε να ζητήσω τη βοήθεια ειδικού. Μέσα από πολυετή λοιπόν
διαδικασία ψυχανάλυσης ήρθα σε επαφή με τον εσώτερο εαυτό μου και
«ξαναγεννήθηκα». Γι’ αυτό θα έλεγα πως το «κοινό νήμα» στα ποιήματά
μου είναι η υπαρξιακή αναζήτηση. Μου αρέσει να είμαι παρατηρητής
του εαυτού μου και των άλλων, να ψάχνω τα γιατί και τα πώς μας. Συχνά
αναρωτιέμαι στους στίχους μου και ταυτόχρονα ρωτάω τον αναγνώστη:
«Γιατί δυσκολευόμαστε τόσο πολύ να κάνουμε κάποια ουσιαστική
αλλαγή; Φοβόμαστε πως αν αλλάξουμε δεν θα μας αγαπούν πια;» «Πόσο
καλά γνωρίζουμε τον εαυτό μας και αυτούς που αγαπάμε;» «Πόσους και
ποιους ρόλους παίζουμε για να επιβιώνουμε; Και η ψυχούλα μας;» «Πώς
μας επηρεάζουν φόβοι και ανεκπλήρωτα όνειρα;» «Και ο Έρωτας τι είναι
τελικά, Ανάγκη ή Συνήθεια; Μήπως είναι «Πτέρωτας»; (Ο Πλάτωνας
ονομάζει τον Έρωτα Πτέρωτα γιατί δίνει στην ψυχή πίσω τα σπασμένα
της φτερά).
Σαν τον Κοντορεβυθούλη στο γνωστό παραμύθι αφήνω λοιπόν μέσα στα
ποιήματά μου βότσαλα-λέξεις. Αν τα ακολουθήσει ο αναγνώστης ίσως
βρει τον εαυτό του, εμένα, ποιος ξέρει…
Πώς γεννήθηκε αυτή η συλλογή; Ήταν μια μακρόχρονη
διαδικασία ή μια πιο αυθόρμητη δημιουργία;
Τα ποιήματα της συλλογής γράφτηκαν την περίοδο 2018-2021, τα
τελευταία χρόνια της κρίσης και την περίοδο του κορονοϊού. Όπως όλος
ο κόσμος επηρεάστηκα κι εγώ από όλα όσα μας συνέβαιναν, κλείστηκα
στον εαυτό μου, βάλτωσα. Κάποια στιγμή μου είπα: Φτάνει πια! Έβαλα
μπρος τους μηχανισμούς που είχα μάθει να ενεργοποιώ στα δύσκολα και
τελικά τόλμησα να προχωρήσω στην έκδοση των ποιημάτων. Έτσι
γεννήθηκε το «Αν αλλάζαμε κουρτίνες…» στον φιλόξενο εκδοτικό οίκο
Βακχικόν. Περιλαμβάνει 46 ολιγόστιχα ποιήματα. Κατά τη γνώμη μου,
για να «αγγίξει» ένα ποίημα τον αναγνώστη δεν μπορεί να είναι προϊόν
εγκεφαλικής λειτουργίας. Χρειάζεται, όπως λέει ο Πλάτωνας, να
«βακχεύσει» ο ποιητής και να μην είναι «έμφρων» αλλά «ένθεος».
Επιτρέψτε μου λοιπόν να απαντήσω στο ερώτημά σας με κάποιους
παλαιότερους στίχους μου. Περιγράφουν με τον καλύτερο τρόπο το πώς
γράφω ένα ποίημα.
«Για ένα ποίημα χρειάζεται
αλεύρι εσωτερικής αλέσεως
δάκρυα αγγέλων
-ει δυνατόν φρεσκοστυμμένα-
μαγιά ανθρώπου· φύεται στο ηλιακό πλέγμα
ελάχιστο ξύσμα ψυχής
το περισσότερο πικρίζει
μέντα και λουΐζα
-ευδοκιμούν στον εξώστη του Ποιητή
προαιρετικό καταστάλαγμα όνειρα.
Προσοχή στις γενικές πληθυντικού!
Ζυμώνετε με χάρη
αφήνετε να ξεκουραστεί
σε τρυφερή αγκαλιά
εγκεφαλικές ζυμώσεις δεν συνιστώνται
χρόνος προετοιμασίας, τι να σου πω
ενίοτε μια ζωή…»
(Αθώοι Αμνοί, Γαβριηλίδης 2014).
Φυσικά χρειάζεται και πολλή δουλειά. Γράφω, σβήνω, το αφήνω στην
άκρη, το προσεγγίζω ξανά, αφαιρώ, αφαιρώ… Γιατί όπως έλεγε ο
αείμνηστος Δάσκαλός μου, Ντίνος Σιδερίδης: «τέχνη είναι η ζωή χωρίς
τα περιττά».
Ποιο ποίημα θα λέγατε ότι είναι το πιο προσωπικό για εσάς; Και
γιατί;
Δύσκολη ερώτηση… Σε όλα μου τα ποιήματα είμαι παρούσα, ακόμα κι
αν μοιάζει να μιλώ για κάποιον τρίτο. Πιστεύω πως ό,τι γράφουμε είναι
κάτι σαν δελτίο ταυτότητας. Θα μπορούσα όμως να αναφέρω ένα
αγαπημένο ποίημα της συλλογής· βρίσκεται και στο οπισθόφυλλο του
βιβλίου.
«Στο ακρωτήρι
ενός φιλιού
μπροστά εσύ,
άγνωρο πέλαγος
πίσω, τελειώνει ο κόσμος
Αν αφεθώ
στα κύματά σου…
Πνίγει η αγάπη;»
Θυμάμαι ακριβώς πώς «γεννήθηκε» αυτό το ποίημα. Ένα πρωί,
ξυπνώντας, θαρρείς «έσταξαν» από τα χείλη μου οι δυο πρώτοι στίχοι.
Έχω πάντα στο κομοδίνο μπλοκάκι και χαρτί –ακριβώς για τέτοιες
περιπτώσεις- οπότε τους σημείωσα. Από κει και πέρα, ξεκίνησαν βέβαια
τα δύσκολα. Μπήκε στη μέση το μυαλό και άρχισε να κατεβάζει δοτά
νοητικά μοντέλα, να προτείνει λογικές λύσεις. Ευτυχώς κατάφερα να
κλείσω το διακόπτη του μυαλού, άνοιξα την πόρτα στο συναίσθημα…
Φαντάστηκα τον εαυτό μου σε αυτό το υπέροχο ακρωτήρι, γεμάτη
προσμονή για μια αγάπη που μόλις αχνοφαίνεται μπροστά μου. Αφήνω
πίσω όλο τον υπόλοιπο κόσμο και ζω τη στιγμή. Όμως, οι φόβοι
παραμονεύουν πάντα. Τι είναι αυτό που με περιμένει; Είναι αγάπη
αληθινή ή μήπως... Κι αν αφεθώ στο συναίσθημα ολοκληρωτικά, μήπως
πνιγώ, μήπως χάσω τον εαυτό μου;
Το αγαπώ αυτό το ποίημα γιατί για μένα συμβολίζει την αέναη πάλη
ανάμεσα στο συναίσθημα και τη λογική. Μια πάλη που έχει σημαδέψει
σχεδόν τη μισή μου ζωή, με τη λογική πάντα κερδισμένη. Όμως εδώ,
υπάρχει ελπίδα, έτσι δεν είναι;
Η ποίηση για εσάς είναι τρόπος έκφρασης, κάθαρση ή ανάγκη
επικοινωνίας;
Για μένα η ποίηση είναι ανάσα· η ίδια μου η ζωή. Πολλές φορές
αμφισβήτησα τον εαυτό μου, τους στίχους που γράφω. Βλέπετε, ο
κριτής που κατοικοεδρεύει στο μυαλό διαρκώς με ψέγει και σπάνια με
επαινεί. Κάνει συνέχεια αρνητικές σκέψεις του τύπου: «Δεν αξίζεις…
ποιος θα διαβάσει τα ποιήματά σου… πρόσεχε, θα εκτεθείς!», κάπως
έτσι. Υπάρχουν φορές που ενδίδω πρόσκαιρα. Ευτυχώς συνειδητοποιώ
γρήγορα πόσο μάταιο και βλακώδες είναι να υπονομεύω συνέχεια τον
εαυτό μου, να τον φιμώνω, να μην τον αφήνω να εκφραστεί όπως
επιθυμεί. Και έτσι συνεχίζω…
Όσο για την «ανάγκη επικοινωνίας» συμφωνώ πως είναι κάτι που το
χρειάζομαι. Τα χρόνια της εκδοτικής «σιωπής», από το 2021 που
επανεκδόθηκε το μυθιστόρημά μου «Βρε, άντε και σιχτίρ!» στις
εκδόσεις Αρμός μέχρι σήμερα, υπήρξε ένα κενό –κανένα από τα
προηγούμενα βιβλία μου δεν κυκλοφορεί διότι ο εκδοτικός οίκος
Γαβριηλίδη που τα εξέδωσε δεν υφίσταται πια. Διαπίστωσα λοιπόν ότι
μου έλειπε η επικοινωνία με τον αναγνώστη. Βρήκα την εξής λύση.
Αναρτώ συχνά στο προφίλ μου στο Facebook (Maria Kouli) μικρά
κείμενα, της τάξης των 700-800 λέξεων (θεματολογία ίδια με τα
ποιήματα) τα οποίο μπορεί να διαβάσει ο καθένας. Έχω διαπιστώσει από
τα σχόλια των αναγνωστών ότι αρέσουν και συγκινούν.
Ποια είναι η θέση της γυναίκας-ποιήτριας στο σήμερα;
Αισθάνεστε ότι η φωνή σας “ακούγεται”;
Να σας πω την αλήθεια δεν αναρωτήθηκα ποτέ κάτι τέτοιο. Ούτε έχω
νιώσει πως η φωνή μου δεν «ακούγεται». Θεωρώ ότι, αν έχεις κάτι να
πεις και το λες με τρόπο που αγγίζει την ψυχούλα του αναγνώστη, είτε
είσαι άνδρας είτε γυναίκα, λίγο μετράει. Αρκεί να είσαι γνήσιος, να
αφήνεις στην άκρη τα ρούχα-ασπίδες, να βγαίνεις «γυμνός» και
ευάλωτος στην Ποίηση. Τότε και μόνο τότε μπορείς να επικοινωνείς με
τον αναγνώστη ψυχή με ψυχή.
Με χαρά πάντως βλέπω όλο και περισσότερες γυναίκες να κατακτούν το
χώρο της ποίησης. Εύχομαι να γίνουν ακόμα περισσότερες…
Πόσο επηρεάζουν τα βιώματα και η καθημερινότητα την ποίησή
σας;
Φυσικό είναι να επηρεαζόμαστε όλοι –χωρίς καμία εξαίρεση- από τα
βιώματα και την «εποποιΐα της καθημερινότητας» όπως την ονομάζει ο
αγαπημένος μου ποιητής Μανόλης Αναγνωστάκης. Στην περίπτωσή
μου, όπως σας είπα, μεγάλο ρόλο παίζει το «σκάψιμο» του εαυτού μου.
Εκεί βαθιά, στον εσωτερικό μου «ναό», γονατίζω ευλαβικά και αντλώ
εικόνες, συναισθήματα, πίστη και δύναμη. Μέσα μας βρίσκεται ο
θησαυρός της ύπαρξής μας· έτσι νομίζω.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο ή ποιητής που σας σημάδεψε και θεωρείτε
“ποιητικό σας δάσκαλο”;
Το βιβλίο που με σημάδεψε ήταν το «Γράμματα σε ένα νέο ποιητή» του
Ρίλκε. Νομίζω πως θα έπρεπε όλοι να το διαβάσουμε. Για μένα ο Ρίλκε
υπήρξε Οδηγός Ζωής. Κάθε φορά που αμφισβητώ τον εαυτό μου, κάθε
φορά που δειλιάζω, τον ακούω να μου ψιθυρίζει στο αυτί: «Βυθίσου
στον εαυτό σου και αναρωτήσου: θα πέθαινες άραγε αν δεν σε άφηναν
να γράφεις;» Συνέρχομαι και… συνεχίζω. Αν αυτό το «θα πέθαινες
άραγε αν δεν…» το εφαρμόσουμε σε κάθε βήμα, σε κάθε μας επιλογή,
τότε θα συνειδητοποιήσουμε ποια είναι τα πολύτιμα, τα απαραίτητα
πράγματα στη ζωή μας και ποια όχι. Για παράδειγμα: «θα πέθαινα άραγε
αν δεν ήμουν με τον ή την τάδε;» «θα πέθαινα άραγε αν δεν έκανα τη
συγκεκριμένη δουλειά ή σπουδές;» «θα πέθαινα άραγε χωρίς ρόλους και
προσποιήσεις;» Από την απάντηση που θα μας δώσει ο εαυτός μας
εξαρτώνται πολλά!
Αν μπορούσατε να χαρίσετε ένα ποίημά σας σε έναν αναγνώστη,
ποιο θα διαλέγατε και σε ποιον θα το αφιερώνατε;
«Απόψε, λέει,
παίζαμε κρυφτό
τα φύλαγε ο Χρόνος·
είχες μια θάλασσα αγκαλιά
κρυβόμασταν καλά,
κοχύλια στην άμμο
ώσπου…
μας πήρε κι έφυγε».
Θα το αφιέρωνα σε μας, τις γυναίκες. Και θα μας έλεγα: «Να μη
φοβόμαστε το Χρόνο και τις φθορές του! Ούτε χρειάζεται να του
κρυβόμαστε. Είναι μάταιο και το ξέρουμε. Ας απολαμβάνουμε την κάθε
μας στιγμή, τις μικρές καθημερινές χαρές της ζωής –ένα όμορφο
ξημέρωμα, τους ήχους των πουλιών, πώς μυρίζει το χώμα όταν βρέχει,
την καρδιά που χτυπάει ζωηρά στο στήθος μας και μας ψιθυρίζει «είμαι
ζωντανή». Όλα τα άλλα…Κάποια στιγμή, το ξέρουμε, ο Χρόνος «θα
μας πάρει και θα φύγει»… Σιγά μην τον φοβηθούμε!
Τελειώνοντας με τις ερωτήσεις θα ήθελα να ευχαριστήσω
για ακόμη μια φορά και θα ήθελα να μας πείτε πού και
πώς μπορούμε να βρούμε εσάς και το βιβλίο σας.
Κι εγώ σας ευχαριστώ, κυρία Τσιλίκη, για το χρόνο που μου
διαθέσατε και για τις τόσο καίριες ερωτήσεις σας.
Όποιος ενδιαφέρεται, μπορεί να προμηθευτεί το «Αν αλλάζαμε
κουρτίνες…» από το βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Βακχικόν,
Πατησίων 14, Στοά Φέξη, αλλά και από μεγάλα βιβλιοπωλεία.
Εναλλακτικά, μπορεί να το παραγγείλει κανείς και στο
βιβλιοπωλείο της γειτονιάς του, το οποίο θα προμηθευτεί το βιβλίο
από τον εκδοτικό οίκο.
Στο προφίλ μου Maria Kouli στο Facebook αλλά και στην
αντίστοιχη σελίδα μου ως Μαρία Κούλη, μπορεί κανείς να
διαβάσει τα μικρά κείμενα που αναρτώ σε τακτά χρονικά
διαστήματα.
Τέλος, σας δίνω ραντεβού στη Βραδιά Ποίησης που θα
πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Βιβλίου, στο Πεδίον
του Άρεως. Η εκδήλωση θα γίνει την Παρασκευή 12/9/2025
19.30-20.30, στη σκηνή Μίκης Θεοδωράκης. Ποιητές και
ποιήτριες θα διαβάσουμε ποιήματά μας και θα υπογράψουμε τα
βιβλία μας στο περίπτερο των εκδόσεων Βακχικόν.
Αν αλλάζαμε κουρτίνες…
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΑΚΧΙΚΟΝ
Στο ακρωτήρι
ενός φιλιού·
μπροστά εσύ,
άγνωρο πέλαγος
πίσω, τελειώνει ο κόσμος.
Αν αφεθώ
στα κύματά σου…
Πνίγει η αγάπη;
*
Η Μαρία Κούλη είναι συγγραφέας και μεταφράστρια. Έχει σπουδάσει οικονομικά και στο παρελθόν εργάστηκε ως τραπεζικός. Έχει μεταφράσει από τα γαλλικά την αλληλογραφία Αβέρωφ - Τοσίτσα, Ευάγγελος Αβέρωφ: Επιστολές προς τον Μιχαήλ Τοσίτσα, 1938-1948 (εκδόσεις Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων 2022). Έχει γράψει πέντε ποιητικές συλλογές, ένα μυθιστόρημα και ένα πεζογράφημα.
Το Αν αλλάζαμε κουρτίνες… είναι η έκτη ποιητική συλλογή της
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
θα χαρώ να διαβάσω τα σχόλιά σας!